Odkryj ponad 800 lat historii!

Serdecznie witamy Państwa na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego! Setki fascynujących budowli z cegły w otoczeniu idyllicznych krajobrazów i malowniczych starych centrów miejskich otworzą przed Państwem fascynujący świat unikatowego północnoeuropejskiego stylu architektonicznego: gotyku ceglanego. Przed 800 laty bogactwo i władza koncentrowały się wzdłuż szlaków handlowych m.in. Hanzy. Świadczą o tym po dziś dzień prawdziwe cuda architektury: potężne kościoły, ratusze, liczne kamienice mieszczańskie czy obwarowania miejskie. Budowle te są charakterystyczne dla państw położonych wzdłuż wybrzeży Morza Bałtyckiego. Zapraszamy Państwa do odkrywania tych średniowiecznych perełek w Danii, Niemczech oraz Polsce!

Jak rozpoznać gotyk ceglany?

Najbardziej charakterystycznym elementem tego stylu jest oczywiście cegła – często jaskrawoczerwona, czasami jednak również żółtawa bądź szkliwiona na zielono lub czarno. Niektóre budynki zostały pomalowane na biało, a nawet na czerwono, przy czym fugi pociągnięto kolorem białym, by uzyskać wrażenie możliwie jednolitej, gładkiej ściany ceglanej. Rzucającą się w oczy, wyróżniającą gotyk cechę stanowią zakończone ostrołukiem okna i otwory drzwiowe. Znamy je m.in. ze słynnej paryskiej Katedry Notre-Dame czy z Katedry w Kolonii. Tego rodzaju zakończone ostrołukiem otwory okienne i drzwiowe występują nie tylko w gotyckich kościołach, lecz również w ratuszach czy bramach miejskich.

Inne charakterystyczne cechy gotyku

Kolejną cechę gotyku stanowi widoczne wewnątrz budynków tzw. sklepienie krzyżowo-żebrowe. Oznacza to, że sufit pomieszczenia posiada formę sklepienia, na którym znajdują się przebiegające krzyżowo żebra stanowiące jego elementy konstrukcyjne. Była to jedna z osobliwości gotyku. W czasach późniejszych żebra tworzyły sieci na całej powierzchni sklepienia. Kościoły często posiadały także łęki oporowe: są to umieszczone na zewnątrz ściany przypory połączone ze ścianą licznymi łękami, których zadaniem jest odciążenie ściany. Należy pamiętać, że w okresie gotyku starano się budować okna o jak największej powierzchni, w związku z czym oddziałujące na ściany siły trzeba było odprowadzać od dachu w inny sposób. Dzięki temu widziane od wewnątrz ściany sprawiają wrażenie filigranowych konstrukcji poprzedzielanych wielkimi powierzchniami okiennymi.

A czym jest neogotyk?

W przypadku kamieniczek, wież i zamków dla laika często pewną trudność stanowi rozróżnienie gotyku, renesansu i baroku ceglanego. Kamieniczki gotyckie często wieńczyła tzw. attyka schodkowa (niem. Stufengiebel); czasami posiadały one również zakończone ostrołukiem okna, jednak zazwyczaj należy zdać się na ocenę specjalisty. Podobnie sprawy przedstawiają się w przypadku pytania, czy dany przykład architektury gotyckiej powstał w średniowieczu, czy raczej na początku XX wieku – wówczas to bowiem odkrywano na nowo zarówno gotyk, jak i inne style architektoniczne. Styl wspomnianych nowszych budynków nazywamy neogotykiem.  

Partnerzy Europejskiego Szlaku Gotyku Ceglanego: