Gewände

Please select from the menu above

Joch

Überfangbogen

Gewände

Als Gewände bezeichnet man die Laibung eines Portals oder Fensters, wenn sie schräg geführt ist. Das Gewände wird im Verlauf der Gotik zunehmend plastischer gestaltet und durch Stufungen, Profile und Säulchen gegliedert, bis die Flächigkeit der Mauer optisch ganz in plastische Formen aufgelöst scheint.

Dwuprzęsłowy gotycki chór z cegły, XIV w. Pierwsza wzmianka o szpitalu św. Jürgena w Barth (za bramami miasta) pojawiła się w 1322 roku. Wykorzystywany był on głównie jako szpital dla trędowatych i chorych na dżumę. Z należącej do niego kaplicy zachowało się jedynie dwuprzęsłowe gotyckie ceglane prezbiterium zamknięte pięcioma bokami dziesięcioboku. Nawa, prawdopodobnie trzyprzęsłowa, zachowała się tylko w ścianach zewnętrznych do wysokości parapetów dzisiejszych okien. Przebudowano ją podczas późniejszej zmiany użytkowania. W 1818 roku korzystając z części murów nawy zbudowano dwukondygnacyjny, otynkowany pięcioosiowy budynek ze środkowym korytarzem i dwuspadowym dachem. Wewnątrz prezbiterium, pod późniejszymi warstwami tynku, nadal znajdują się polichromie z XV wieku, odkryte dopiero podczas trwających prac konserwatorskich latem 2002 roku. Odkryte postaci, w tym św. Krzysztofa, odrestaurowano. Obecnie św. Jürgen służy jako centrum biblijne. Tematy biblijne są tu prezentowane na wystawach, a także podczas różnych wydarzeń i oprowadzań z przewodnikiem, zwłaszcza dla szkół. Prezbiterium nadal wykorzystywane jest jako sala modlitewna.

Sundische Straße 52, 18356 Barth

Kaplica św. Jürgena, Barth

Pierwotnie „nova turris” (nowa wieża), ufortyfikowana budowla zwieńczona blankami, wysokość 12 m (bez kopuły), średnica 7,70 m, grubość murów 1,90 m Pierwsza wzmianka o Fangelturm pojawia się w dokumentach miejskich w XVI wieku, gdzie wymieniana jest jako „nowa wieża”. Znana ilustracja Brauna i Hogenberga z 1590 r. przedstawia ją jako wieżę obronną z blankami. Wieża wraz z lochami należała do Fronerei (domu kata), który w 1550 roku znajdował się na końcu Turmstraße. Nazwa „Fangelturm” (wieża więzienna) utrwaliła się dopiero w XVIII wieku, kiedy to dwa piętra wieży przekształcono w cele więzienne. W XIX wieku wieża otrzymała dach kopułowy i ozdobiona została wiatrowskazem. Po 1960 roku na dachu umieszczono stację astronomiczną dla miejskich szkół średnich. I tak wieża łączy dziś w szczęśliwej syntezie stare z nowym . Schodami z zadaszonej przybudówki bocznej można wejść z Turmstraße na pierwsze piętro wieży. Zachowały się dwa otwory strzelnicze, trzeci zamurowano.

Turmstraße 9, 18356 Barth

Fangelturm, Barth

Późnośredniowieczna budowla ceglana (XV wiek) Położony na zachód od kościoła Mariackiego, Papenhof uważany jest za jeden z najstarszych zachowanych budynków świeckich między Rostockiem a Stralsundem. Jest to dwupiętrowa, średniowieczna masywna budowla z cegły i kamienia z nowożytną dobudówką tych samych rozmiarów o konstrukcji ryglowej (1585 r.) i wspólnym czterospadowym dachem. Budynek dzięki liczbie elementów historycznych w murach zewnętrznych oraz bogatemu wystrojowi wnętrz ma wartość autentycznego, rzadko występującego zabytku. Papenhof miał duże znaczenie historyczne dla regionu ze względu na to, iż był historycznie udokumentowaną darowizną księcia Bogusława XIII dla jego starosty von Stedinga i w końcu XVI wieku użytkowany był jako siedziba starostwa. Omawiany tu średniowieczny typ budynku o wąskiej, masywnej konstrukcji z dwuspadowym dachem nie został do tej pory zbadany, a posiada dużą wartość ze względu na rzadkie występowanie. Najlepiej można go porównać ze zniszczoną w czasie II wojny światowej Starą Szkołą w Wismarze i byłą Szkołą Łacińską przed kościołem Św. Mikołaja w Stralsundzie. Papenhof jest uważany za jedyny dobrze zachowany średniowieczny budynek bractwa kalandowego („Kalandsbruderschaft”) w Meklemburgii-Pomorzu Przednim i stanowi łącznik między wyżej wymienionymi budynkami w obu miejscach światowego dziedzictwa kultury, Wismarze i Stralsundzie. Zalicza się go do ważnych zabytków w południowym regionie Morza Bałtyckiego.

Papenstraße, Barth

Papenhof, Barth

Grudziądz w obrębie murów został rozplanowany niezwykle regularnie. Cechą charakterystyczną są ulice równoległe do Wisły, biegnące wzdłuż osi północ-południe. Uliczki położone przy murach miały charakter gospodarczy, a ulice poprzeczne należały do podrzędnych. Miasto podzielone było na 18 prostokątnych, wąskich pól. Centralnym punktem miasta był prostokątny Rynek o wymiarach 54 × 70 m, z ratuszem i domem kupieckim pośrodku. Z Rynku odchodzi 8 ulic, po 2 z każdego narożnika: Szewska, Mickiewicza, Wieżowa, Długa, Kościelna, Prosta, Reja i Pańska. W północno-zachodnim narożniku Rynku wzniesiono kościół pw. św. Mikołaja, zaś nieco na północ zbudowano tzw. „Mały Rynek” (dzisiejsza ulica Starorynkowa). Ciekawostką niespotykaną poza Grudziądzem jest linia tramwajowa przebiegająca ciasnymi uliczkami Starówki, w tym także przez Rynek. W pamięci każdego turysty pozostanie przejażdżka wąskimi uliczkami starego miasta i ostre łuki zakrętów…

Grudziądz, Rynek

Gewände

Kaplica św. Jürgena, Barth

Fangelturm, Barth

Papenhof, Barth

Rynek, Grudziądz